zondag 24 juni 2012

Italiaanse steden verzameld

Voor wie van plan is om binnenkort een stedentrip te gaan maken in Italië en graag wat meer zou willen weten over de bestemming, heb ik nu een leuke tip: bij uitgeverij Serena Libri is het boek De stedenverzamelaar uitgekomen. Daarin zijn 20 verhalen gebundeld van Italiaanse schrijvers die in hun verhaal bestaande, reële plekken van hun stad opnemen. De stad waarin ze opgroeiden, waarin ze studeerden, waarin ze carrière maakten. Bijna alle verhalen zijn speciaal voor deze bundel geschreven.
Twintig Italiaanse verhalen, vertaald naar het Nederlands, die je meenemen op een reis door Italië. Van Venetië tot Catania en van Milaan tot Bari. Het zijn ‘verhalen van mensen die liefhebben, die de dag doorbrengen, die ruzie maken. In de straten, op de pleinen, in de huizen, in de cafés van de stad.’

Het idee voor dit boek is ontstaan doordat de uitgeefster zelf graag reist en wanneer ze naar een nieuw land gaat, kijkt ze altijd eerst of er auteurs zijn die een roman of een verhaal hebben geschreven met dat land als achtergrond. Zo ga je tenminste niet helemaal onvoorbereid op pad. Het boek zou ook als gids kunnen dienen voor wie er nog niet uit is. Wordt het dit jaar Rome of Florence? Of misschien heb je al een ontluikende passie voor een van de steden en zwijmel je even helemaal weg bij een verhaal dat zich daar afspeelt. Ikzelf ben begonnen op pagina 123, in Genova, de stad waar mijn lief vandaan komt.

Aan het boek hebben bekende en minder bekende schrijvers meegewerkt als Nicola Lagioia, Andrej Longo en Caterina Bonvicini. Via haar werk heeft de uitgeefster een aantal schrijvers goed leren kennen en toen ze hen benaderde voor dit project kreeg ze vooral leuke, spontane reacties en waardering voor het initiatief. Voorafgaand aan elk verhaal is dan ook wat achtergrondinformatie over de schrijvers opgenomen. Het boek geeft dus meteen een kleine impressie van de Italiaanse literatuur en de lezer krijgt de kans om in een keer kennis te maken met twintig verschillende schrijvers (en vertalers!).

Kortom, genoeg redenen om dit boek aan te schaffen en te genieten van een literaire reis door Italië. Laat je betoveren door de mist in Milaan, een gierige oude man in Genua of het zigeunermeisje in Bologna.

maandag 4 juni 2012

Una spaghettata

Afgelopen weekend zijn we in Rotterdam heerlijk uit eten geweest in een Italiaans pastarestaurant dat ‘Spaghettata’ heet. Op de kaart stonden naast antipasti en dolci dan ook alleen maar pastagerechten. Wat mij zo naar dit restaurant trok is de naam: we herkennen er allemaal het woord spaghetti in, maar hoe zou je dat woord nou vertalen? Volgens Italiaanse het woordenboek betekent het: spaghettata s. f. [der. di spaghetti], fam. – Mangiata di spaghetti. Oftewel: het eten van spaghetti.

Het leuke van de Italiaanse taal is dat er zoveel achtervoegsels bestaan waarmee je aan bestaande woorden een nieuwe of aanverwante betekenis kunt geven. Zo kun je woorden verkleinen (casa – casetta) of vergroten (naso – nasone), maar je kunt ook woorden een negatieve waarde toekennen (libro – libraccio) of juist een verzachtende (scemo – scemotto).
Het achtervoegel -ata maakt van werkwoorden een zelfstandig naamwoord en drukt een daarmee aanverwant begrip uit: entrata (ingang) van entrare (naar binnen gaan), fermata (halte) van fermare (stoppen) en zo ook in de omschrijving hierboven: mangiata komt van mangiare (eten). Maar je kunt -ata ook gebruiken achter een zelfstandig naamwoord. In dat geval heeft het verschillende betekenissen:
- een tijdsduur: annata, giornata (zie ook mijn eerdere blog);
- de hoeveelheid in een object: cucchiaiata (een lepeltje vol), manata (een handjevol);
- een klap, stoot of knal met een voorwerp of wapen: bastonata (stokslag), cannonata (kanonstoot), coltellata (messteek). Je kunt het ook achter een lichaamsdeel plakken: een elleboogstoot (gomitata) of een kniestoot (ginocchiata). Soms kan een woord dan ook meerdere dingen betekenen: een secchiata kan betekenen een klap met een emmer of de inhoud van een emmer.
- een negatief oordeel: cretinata (stommiteit), porcata (rotzooi), een collectiviteit: cucciolata (nest met puppies), scalinata (trappenhuis) of een intensieve waarde: fiammata (grote vlam), ondata (hoge golf).

Hoe kunnen we spaghettata dan beschouwen? Een bord spaghetti in je gezicht? Of gaat het meer om de hoeveelheid en de intensiteit van dat bord spaghetti?


Mocht je trouwens een keer in Rotterdam zijn, zou ik dat bord pasta lekker halen aan de Nieuwe Binnenweg. Voor info: zie de website van Spaghettata.